Đột Quỵ Xảy Ra Do Những Nguyên Nhân Nào?
Đột quỵ là một bệnh ảnh hưởng đến các mạch máu cung cấp máu cho não. Cơn đột quỵ xuất hiện khi một mạch máu đưa ôxy và chất dinh dưỡng tới não bị vỡ (đột quỵ loại xuất huyết) hoặc bị tắc do cục máu đông hoặc do các khối khác nào đó (đột quỵ do thiếu máu não cục bộ).
Khi xảy ra đứt gãy hoặc tắc nghẽn mạch máu, các phần trong não không được nhận đủ lượng máu và ôxy cần thiết. Không có ôxy, các tế bào thần kinh trong khu vực bị ảnh hưởng của não không thể làm việc bình thường, và hoại tử trong vòng vài phút (thông thường từ 3 đến 4 phút).
Và khi các tế bào thần kinh không hoạt động, phần cơ thể do các tế bào đó điều khiển cũng không thể hoạt động. Các tác động phá hủy của cơn đột quỵ nghiêm trọng thường kéo dài vĩnh viễn vì những tế bào não đã chết không thể thay thế được.
Có hai loại đột quỵ chính: đột quỵ do thiếu máu não cục bộ (do khối đông trong mạch máu gây ra) và đột quỵ do xuất huyết (do chảy máu gây ra). Đột quỵ loại xuất huyết có nguy cơ tử vong cao hơn nhiều so với đột quỵ do tắc nghẽn.
Đột quỵ do thiếu máu não cục bộ là gì?
Đột quỵ do thiếu máu não cục bộ là loại phổ biến nhất. Nó chiếm khoảng 80% các ca đột quỵ. Nó xảy ra khi một cục máu đông (huyết khối) hình thành và ngăn cản dòng máu chảy vào một động mạch đưa máu tới một phần của não. Các cục máu đông thường hình thành trong động mạch bị phá hủy do tích tụ chất béo, gọi là xơ cứng thành động mạch.
Khi cục máu đông hình thành trong một động mạch của não, nó được gọi là đột quỵ do nghẽn huyết khối. Loại này thường xảy ra vào đêm hoặc lúc sáng sớm. Một đặc điểm phân biệt nữa là nó thường được báo hiệu trước bằng cơn thiếu máu thoáng qua. Đây được gọi là TIA hoặc “đột quỵ có cảnh báo”. TIA cũng có các triệu chứng giống như đột quỵ nhưng chỉ kéo dài vài phút; các triệu chứng của đột quỵ diễn ra lâu hơn nhiều và thường là thường trực. Nếu ai đó bị TIA, họ cần được chăm sóc khẩn cấp ngay lập tức.
Thuyên tắc não là gì?
Một cục máu đông di chuyển (khối thuyên tắc) hoặc vật khác hình thành ngoài não, thường ở tim, cũng có thể gây ra đột quỵ do thiếu máu não cục bộ. Đây gọi là thuyên tắc não. Cục máu đông di chuyển nhờ dòng máu chảy cho đến khi nó mắc lại ở một động mạch dẫn đến não hoặc trong não, làm tắc nghẽn dòng máu.
Nguyên nhân phổ biến nhất của những khối thuyên tắc này là các cục máu đông hình thành trong lúc rung tâm nhĩ (AF). AF là loại rối loạn ở 2,2 triệu người Mỹ. Nó gây ra 15-20% các ca đột quỵ. Trong lúc rung tâm nhĩ, hai buồng nhỏ phía trên của tim (tâm nhĩ) rung lên như một bát thạch thay vì đập mạnh và hiệu quả.
Một lượng máu không được bơm hoàn toàn ra khỏi tâm nhĩ khi tim đập, nên máu đọng lại và có thể vón cục. Khi cục máu đông đi vào vòng tuần hoàn và mắc lại ở một động mạch hẹp của não, cơn đột quỵ xảy ra. Đây gọi là đột quỵ do nhồi máu não do thuyên tắc mạch máu tim, hoặc một loại đột quỵ xảy ra do vấn đề ở tim.
Đột quỵ do xuất huyết là gì?
Có hai loại xuất huyết não, xuất huyết dưới màng nhện và xuất huyết trong não bộ. Chứng xuất huyết dưới màng nhện xảy ra khi một mạch máu trên vỏ não đứt và chảy máu vào không gian giữa não và hộp sọ (nhưng lại không chảy vào não).
Một cơn xuất huyết não xảy ra khi một động mạch bệnh lý (thường là một động mạch rất nhỏ) trong não bị vỡ, làm máu tràn ra mô xung quanh.
Chứng xuất huyết (hoặc chảy máu) từ một động mạch trong não có thể bị gây ra do việc vỡ một mạch máu nhỏ hoặc bục chỗ phình mạch. Phình mạch là những túi đầy máu phình ra từ những điểm yếu trên thành động mạch. Chúng thường do huyết áp cao gây ra hoặc làm nặng hơn. Phình mạch không phải luôn nguy hiểm, nhưng nếu một trong số đó vỡ ra trong não, chúng gây ra đột quỵ do xuất huyết.
Khi xảy ra xuất huyết trong não bộ, việc mất lượng máu cung cấp liên tục sẽ có nghĩa là một số tế bào não không thể hoạt động được nữa. Máu tích tụ từ động mạch vỡ cũng có thể gây áp lực lên mô não xung quanh và can thiệp vào cách thức hoạt động của não. Những triệu chứng nghiêm trọng hoặc nhẹ có thể sinh ra, tùy theo áp suất cao hay thấp.
Lượng máu chảy quyết định tính nghiêm trọng của ca xuất huyết trong não bộ. Trong nhiều trường hợp, người bị xuất huyết trong não bộ tử vong do tăng áp suất trong não. Nhưng những người còn sống có xu hướng phục hồi nhanh hơn nhiều những người bị đột quỵ do cục máu đông. Đó là vì khi mạch máu bị nghẽn, một phần của não bị hoại tử - và não không tự sản sinh, nói cách khác, các tế bào não không thể thay thế được. Nhưng khi một mạch máu trong não bị vỡ, áp suất từ máu sẽ nén một phần não. Nếu người đó sống sót, áp suất đó sẽ dần biến mất. Sau đó não có thể hồi lại một số chức năng ban đầu.
|
|
